Szkice Legnickie spis treści t. 1-43

Tom 35

SZKICE LEGNICKIE XXXV

Pod redakcją

WOJCIECHA KONDUSZY

Legnica 2014

RADA REDAKCYJNA

Grzegorz Chmielowski, Anna Gątowska,

Wojciech Kondusza (przewodniczący), Maciej Zalewski

PROJEKT WINIETY TYTUŁOWEJ

Zenon Dytkowski

REDAKCJA WYDAWNICZA

Maciej Zalewski

KOREKTA

Urszula Włodarska

DTP

Lorem Ipsum

Na okładce ceramiczno-szklana mozaika ścienna poświęcona

M. Kopernikowi. Wykonana przez Henryka Bacę w 1973 r.

i odrestaurowana w 2014 r. Zdobi elewację budynku przy św. Jana

w Legnicy. Fot. Zygmunt Mułek.

ADRES REDAKCJI

59-220 Legnica, ul. Lotnicza 26

www.tpn.legnica.pl

Wydawnictwo dotowane przez Prezydenta Miasta Legnicy

© Copyright by Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Legnicy

PL ISSN 0137-5326

Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe

50-011 Wrocław, ul. Kościuszki 51a, tel. 71 342 20 56, faks 71 341 32 04

e-mail: oficyna@atut.ig.pl; http://www.atut.ig.pl

„Szkice Legnickie”, t. XXXV

PL ISSN 0137-5326

Od redakcji

Prezentowany 35. (jubileuszowy) tom „Szkiców Legnickich” zachowuje utrwalony w tradycji wydawniczej tego pisma profil edytorski i specyficzny wyraz merytoryczny. Łączy wymogi stawiane wydawnictwom naukowym z zadaniami potrzeb popularyzatorskich i uwarunkowań środowisk społecznych, do których jest adresowany. Na zawartość tomu składają się teksty (artykuły, studia, recenzje, relacje, wspomnienia) dotyczące różnych dziedzin i aspektów życia Legnicy, odtwarzające cząstkowy obraz dziejów miasta i regionu od czasów najdawniejszych do współczesnych, a tym samym przywracające, podtrzymujące i konstruujące pamięć zbiorową legniczan o ważnych momentach w rozwoju ich dzisiejszej „małej ojczyzny”. To połączenie w jednym tomie różnych tematycznie materiałów i podejść do analizowanych zagadnień jest pochodną złożoności i skali zainteresowań naukowych i publicystycznych oraz poglądów środowiska inteligenckiego, formalnie i nieformalnie związanego z Towarzystwem Przyjaciół Nauk. Odzwierciedla też zakres i specyfikę problemów charakteryzujących życie społeczne, polityczne, kulturalne głównie mieszkańców Legnicy w niedawnej przeszłości i dobie współczesnej.

Zasadniczą część tomu tworzą dwa działy: „Studia i materiały” oraz dział zatytułowany „Kultura artystyczna Legnicy”. Spośród artykułów pierwszego działu na uwagę zasługuje monograficzny tekst Czesława Kowalaka, stanowiący podsumowanie jego wieloletnich badań nad losami powstańców wielkopolskich związanych po wojnie z naszym miastem i o formach upamiętnienia samego powstania w Legnicy. Godnym polecenia Czytelnikom jest artykuł Arkadiusza Malinowskiego o rozwoju przetwórstwa warzyw, ważnego, ale wciąż mało znanego sektora gospodarki przedwojennej Legnicy. Przyniósł on miastu duży rozgłos (zwłaszcza przetwórstwo ogórków i kapusty) i dziś do jego tradycji chętnie w Legnicy się nawiązuje. Interesujący, nie tylko dla legniczan, będzie tekst Piotra Wołoszyna o zgrupowaniu wojsk radzieckich w Niemczech, dla których zaplecze stanowiły jednostki drugiego rzutu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej ze sztabem w Legnicy. W dziale drugim pomieszczone zostały dwa ważne teksty. Autorem pierwszego jest Zbigniew Kraska. Jego artykuł ma charakter pionierski. Wskazuje na potrzebę i wytycza zakres badań o dziejach legnickiego środowiska plastycznego: jego genezie, sposobach funkcjonowania, potencjale artystycznym i społecznym znaczeniu. Proponuje wątki problemowe i zaprasza do dyskusji na temat sanacji życia plastycznego w Legnicy w kontekście istniejących realiów społeczno-gospodarczych. Drugi artykuł autorstwa Rogera Piaskowskiego traktuje o uniwersalizmie sztuki na Śląsku w epoce schyłkowego baroku, widzianego przez pryzmat jednego dzieła sztuki o charakterze monumentalnym, jakim jest ołtarz główny w legnickiej katedrze. Wartością pracy jest ukazanie trwałej i od wieków niezmiennej obecności tego wyjątkowego dzieła sztuki w przestrzeni kulturowej Legnicy jako przykładu wspólnego dziedzictwa katolików i protestantów. Prezentowany tom zamykają tradycyjnie wspomnienia, relacje, recenzje i kronika. Mamy nadzieję, że wzbogaci on wiedzę o mieście, a także przyczyni się do rozbudzenia zainteresowania omawianymi kwestiami w różnych kręgach odbiorców. Krótkie przedstawienie zawartości „Szkiców Legnickich” pragniemy uzupełnić słowami podziękowania dla Prezydenta Miasta Legnicy Tadeusza Krzakowskiego za wsparcie finansowe, dzięki któremu publikacja była możliwa.

 

Wojciech Kondusza

 

Spis treści

Od redakcji

Studia i materiały

Witold Łaszewski – Place rynkowe miast dorzecza Kaczawy. Legnica, badania archeologiczne w latach 1998–2001

Roman Stępień, Adam Stępień – Szkolnictwo niemieckie na Dolnym Śląsku i w Legnicy w latach 1945–1963

Czesław Kowalak – Tradycje powstania wielkopolskiego 1918–1919 w Legnicy po drugiej wojnie światowej

Arkadiusz Malinowski – Rozwój legnickiego warzywnictwa od początku

XIX w. do 1933 r. – od plantatorów i kupców do lobby przemysłowego

Czesław Kowalak, Zofi a Maksymowicz – Rzemiosło legnickie 1949–1989 155

Wojciech Kondusza – Wieloetniczność Północnej Grupy Wojsk i związane z nią problemy

Piotr Wołoszyn – Grupa Wojsk Radzieckich w Niemczech

Kultura artystyczna Legnicy

Zbigniew Kraska – Współczesna sztuka Legnicy – ludzie, zjawiska, instytucje

Roger Piaskowski – Christiana Grunewalda dzieło ołtarzowe z Legnicy. Ze studiów nad śląską rzeźbą XVIII wieku

Wspomnienia, relacje

Roman Stępień – Karol Horst Hiller (1926–2006)

Roman Lorenz, Robert Żeleźny – Władysław Dybowski „Przemyski” (1892–1947), wiceprezydent Legnicy

Krystyna Wiercińska – Historia legnickiej Letniej Szkoły Romskiej

Janusz Kozerski – Zakon rycerski „Rudenband”

Recenzje

Roger Piaskowski – Krystyna Nowakowska, Pawilon Polski na nowojorskiej wystawie światowej (1939–1940) i jego dalsze dzieje

Maciej Juniszewski – Zuzanna Grębecka, Legnica 1945–1993. Podwójne życie miasta

Krystyna Wiercińska – Kto siedzi na miedzi(-y)?, pod red. J. Starzyńskiego 331

Grażyna Kondusza – Inni – ale tacy sami!, pod red. K. Wiercińskiej

Maciej Juniszewski – Elżbieta Wyszkowska-Zając, Walory przyrodnicze zabytkowego Parku Miejskiego w Legnicy

Witold Łaszewski – Nazwy ulic, placów i osiedli w Złotoryi od średniowiecza do 2012 roku, pod red. Romana Gorzkowskiego

Kronika

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy za rok 2013

Z karty żałobnej

Prof. dr hab. inż. arch. Jerzy Rozpędowski

Wacław Makowski (1930–2013)

Jerzy Górski – pedagog, działacz społeczny (1928–2014)