SZKICE LEGNICKIE
XL
Pod redakcją
WITOLDA ŁASZEWSKIEGO
Legnica 2019
RADA REDAKCYJNA
Piotr Bukowczyk, Wiesław Hładkiewicz (przewodniczący), Henryk Łaszewski,Witold
Łaszewski (redaktor), Tadeusz Rollauer (redaktor), Robert Żeleźny.
PROJEKT WINIETY TYTUŁOWEJ
Zenon Dytkowski
REDAKCJA WYDAWNICZA
Klaudia Korfanty
DTP, PROJEKT OKŁADKI
Radosław Miśta
ADRES REDAKCJI
TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK W LEGNICY
ul. Lotnicza 26
59-220 Legnica,
Wydawnictwo dotowane przez Prezydenta Miasta Legnicy
© Copyright by Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Legnicy
PL ISSN 0137-5326
DRUK
DRUKARNIA POLDRUK S. C. JÓZEF GRZYWA, MAREK KAWKA
WSTĘP
W tym roku minęły dwie ważne rocznice w historii Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy – sześćdziesięciolecie powołania stowarzyszenia i wydanie kolejnego, czterdziestego tomu „Szkiców Legnickich”. Mijająca dekada, od hucznie obchodzonego półwiecza Towarzystwa, przyniosła znaczące zmiany personalne w naszych szeregach. Z wielkim żalem przypominamy, że wśród naszego grona niema już członków założycieli.
Stowarzyszenie od początku swojej działalności tworzyło klimat do realizacji naukowych pasji nie tylko wśród legniczan. Łączyliśmy dwie postawy badawcze: akademicką i regionalną. W pierwszym przypadku nasze działania polegały na utrzymaniu naukowej dyscypliny podczas realizacji naszych zamierzeń: konferencji, spotkań oraz gromadzenia materiałów do „Szkiców Legnickich”. Natomiast postawa regionalna przejawiała się w nagłaśnianiu w przystępny sposób wiedzy o naszym regionie wśród młodzieży. Omawiane badawcze postawy uwiecznione zostały w poszczególnych tomach „Szkiców Legnickich”, których tematykę ustalano podczas burzliwych dyskusji. Cierpliwość autorów i szukanie kompromisu wydawniczego doprowadziły do powstania unikatowego dzieła. Szkice wydawane od 1962 r., nieprzerwanie publikują materiały o Legnicy i regionie, tworząc naukową bazę do wszystkich wydanych monografii i publikacji o naszym mieście. Pierwotna koncepcja Szkiców przetrwała próbę czasu i bez potrzeby ewoluowania dostarcza zróżnicowanych tematycznie informacji o mieście i okolicy.
Mijająca dekada przyniosła zmiany w funkcjonowaniu Towarzystwa. Coraz trudniej pozyskiwało się środki na działania statutowe. Pomimo przeszkód zawsze zdołaliśmy uzyskać wsparcie na nasz najważniejszy projekt – „Szkice Legnickie”. W minionej dekadzie periodyk ukazywał się co roku, dzięki dotacji Prezydenta Miasta Legnicy. W roku 2017. W którym wystąpił niedobór miejskich środków, zwróciliśmy się do Starostwa Powiatowego w Legnicy, Burmistrza Miasta Chojnowa oraz instytucji pozabudżetowych: Wyższej Szkoły Medycznej w Legnicy, Towarzystwa Miłośników Legnicy PRO LEGNICA, Pracowni Projektowania i Usług Inwestycyjnych „ALFA” z Legnicy i Archeologicznej Pracowni Badawczej „VERBA” z Winnicy o finansowe wsparcie. Ich pomoc podtrzymała ciągłość wydawniczą. Dziękujemy.
Towarzystwo to przede wszystkim zrzeszeni i naukowa interakcja między nimi. Każdy z członków i sympatyków w ciągu lat działalności w TPN nabył wszechstronnej wiedzy. Relacje towarzyskie, wytworzone podczas Tyc wspólnych zamierzeń, trwają nawet po zaprzestaniu działalności. Dlatego na zwrot: Przyszedłem w imieniu TPN”, wielu legniczan uśmiecha się i nie odmawia pomocy, wiedząc o trudnej rzeczywistości, w jakich działa nasza naukowa organizacja.
W dniu święta dziękuję wszystkim pracującym na rzecz Towarzystwa za wytworzony naukowy dorobek, który tworzy fundament wiedzy o naszej Legnicy i regionie.
Prezes TPN Witold Łaszewski
O G Ó L N E Z E B R A N I E
Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy
Uchwałą z 16 września 2019 r. przyznało godność
HONOROWEGO CZŁONKA
Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy
założycielom Towarzystwa:
Panu Eugeniuszowi Arkicie Panu Franciszkowi Pałce
Panu Eugeniuszowi Czerniawskiemu Panu Stanisławowi Paneckiemu
Pani Krystynie Franusz Panu Ignacemu Presslerowi
Panu Tadeuszowi Grochalskiemu Panu Stanisławowi Skowronowi
Panu Kazimierzowi Gryglaszewskiemu Panu Wacławowi Topolińskiemu
Panu Tadeuszowi Gumińskiemu Panu Bronisławowi Wewiórskiemu
Panu Eugeniuszowi Kobzdajowi Panu Ryszardowi Zającowi
Panu Czesławowi Kowalakowi Pani Henryce Zbroi
Panu Janowi Minkiewiczowi Pani Annie Zembrzuskiej
Panu Eugeniuszowi Nowakowi
w dowód uznania Ich zasługi powołania naukowego stowarzyszenia w Legnicy.
Towarzystwo Przyjaciół Nauk przez sześćdziesiąt lat badało, dokumentowało i popularyzowało procesy historyczno-społeczne, wpisując się w wizerunek naszego miasta.
Wiceprezes Prezes
TPN w Legnicy TPN w Legnicy
Bogumiła Słomczyńska Witold Łaszewski
SPIS TREŚCI
Wstęp
Uchwała Ogólnego Zebrania Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy
STUDIA
Witold Łaszewski, Henryk Łaszewski – Uwagi o warsztacie złotniczym.
Arkadiusz Muła – Hans von Zedlitz z Godzieszowej. Ostatni rycerz rabuś na Śląsku.
Wiesław Hładkiewicz – Rycerze rabusie na Śląsku.
Piotr Nikolski – Problem sukcesji pokoleń w małych parafiach diasporalnych.
Robert Żeleźny – Polityka władz komunistycznych wobec legnickiej Cerkwi prawosławnej. Wybrane zagadnienia.
MATERIAŁY
Aleksandra Migała – Materiały kultury przeworskiej ze stanowiska nowa Męcinka 1, pow. jaworski.
Stanisław Firszt – Wyniki ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych w 1986 roku przy ul. Najświętszej Marii Panny (dawna ul. Rosenbergów) w Legnicy. Cz. 1. Stratygrafia.
Witold Łaszewski – Zamek Piastowski w Legnicy. Archeologiczne badania w latach 2008-2016.
Ivo Łaborewicz – Weichbild legnicki w świetle map „Atlasu Śląska” Homanna. Cz. 1.Pierwszy powiat legnicki.
Piotr Bukowczyk – Początki kolejowego połączenia Wrocławia z Berlinem. Szkic historyczny ze szczególnym uwzględnieniem odcinka Wrocław-Legnica.
Zdzisław Kurzeja – Hala peronowa dworca kolejowego w Legnicy.
Łucja Wojtasik-Seredyszyn – Zbiory złotnicze Działu Sztuki Muzeum Miedzi w Legnicy.
Piotr Bukowczyk – Zabytki socrealizmu w Legnicy.
Joanna Jędrzejczak – Średniowieczne malarstwo ścienne w prezbiterium kościoła pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w miejscowości Pątnów-Pawlikowice.
KRONIKA
Tadeusz Rollauer – O męskiej przyjaźni w „rodzinie” Puchalskich i… wybaczaniu!
Małgorzata Mroczka, Przemysław Corso – Galeria Piastów w Legnicy – centrum nie tylko handlowe..
Jolanta Jucewicz, Janusz Wawrzyszko – 50 lat Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Legnicy.
Janusz Wawrzyszko – Legnickie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w stulecie powstania w Polsce i w 75. rocznicę zainicjowania działalności w Legnicy i na Dolnym Śląsku. Od historii do współczesności.
Antonina Trawnik, Paulina Winnicka – Stowarzyszenie Kulturalne „Krajobrazy”.
Witold Łaszewski – Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy za rok 2018.
Zygmunt Mułek – Legnica się zmienia. Inwestycje Urzędu Miasta w latach 2018-2018.
RECENZJE, OMÓWIENIA, NOTY
Grzegorz Szymanik, Julia Wizowska, Długi taniec za kurtyną. Pół wieku Armii Radzieckiej w Polsce, Wołowiec 2019 (Adam Ilciów).
Grażyna Humeńczuk, Marcin Makuch, Śladami legnickich zegarów, Legnica 2017 (Klaudia Korfanty).
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
Roland Ryszard Kacperski (1941-2018) (redakcja)
Bp Tadeusz Rybak (1929-2017) (Elżbieta Masztalerz)