Szkice Legnickie spis treści t. 1-43

Tom 36

 

SZKICE LEGNICKIE XXXVI

Pod redakcją

WOJCIECHA KONDUSZY

Legnica 2015

RADA REDAKCYJNA

Grzegorz Chmielowski, Anna Gątowska,

Wojciech Kondusza (przewodniczący), Maciej Zalewski

PROJEKT WINIETY TYTUŁOWEJ

Radosław Miśta

REDAKCJA WYDAWNICZA

Maciej Zalewski

DTP

Radosław Miśta

Na okładce wykorzystano fotografie F. Grzywacza

oraz nieustalonego autora

(prosimy o informację o autorze starej fotografii na adres redakcji, dodamy erratę)

ADRES REDAKCJI

59-220 Legnica, ul. Lotnicza 26

www.tpn.legnica.pl

Wydawnictwo dotowane przez Prezydenta Miasta Legnicy

© Copyright by Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Legnicy

PL ISSN 0137-5326

DRUK

Drukarnia POLDRUK S. C. Józef Grzywa, Marek Kawka

Od redakcji

Na zawartość XXXVI tomu „Szkiców Legnickich” składają się artykuły, studia, relacje, wspomnienia i recenzje dotyczące różnych dziedzin i aspektów życia Legnicy. Przygotowane zostały przez naukowców, doktorantów, miłośników i popularyzatorów historii miasta i każdy z nich stanowi próbę uchwycenia nowych pól badawczych.

Tom podzielony jest na dwie zasadnicze części. W pierwszej, zatytułowanej „Studia i materiały”, znajduje się m. In. Archeologiczny wywód Witolda Łaszewskiego o średniowiecznych i wczesno nowożytnych reliktach dawnej architektury obronnej Legnicy, odkrytych na terenie dzisiejszego placu Katedralnego i Słowiańskiego. W czasy miasta z tego samego okresu przenosi nas artykuł Jakuba Szajta o wybitnym legnickim odlewniku cyny. Zainteresuje on nie tylko badaczy dawnego lokalnego rzemiosła, ale wszystkich kolekcjonerów naczyń cynowych, gdyż w dużej części poświęcony jest początkom znakowania tego typu wyrobów na Śląsku. Rzadko spotykanych informacji dostarcza również tekst Zofii Maksymowicz o legnickich wiatrakach. Zniknęły one bezpowrotnie z krajobrazu miasta, jednak dzięki nadaniom autorki mają szansę przetrwać w zbiorowej pamięci legniczan.

Część druga tomu, zatytułowana „70 lat Legnicy. Z warsztatów badawczych”, prezentuje wyniki studiów nad powojenną historią miasta, prowadzonych aktualnie przez wybraną grupę badaczy. Otwiera ją artykuł Jurija Asaułowa z Moskwy, który w oparciu o nowe archiwalia z zasobów Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej opisuje szczegółowo przygotowanie, natarcie i zajęcie Liegnitz przez jednostki Armii Czerwonej. Artykuł zawiera wiele nieznanych dotychczas faktów, w tym dane o stratach własnych i broniących miasto wojsk niemieckich. Dwa następne teksty, autorstwa Marka Żaka, wprowadzają Czytelnika w powojenny klimat miasta. Pierwszy traktuje o problemach zaopatrzeniowych, drugi odtwarza obrazy życia lokalnego zawarte w rozproszonych tekstach Bronisława Freidenberga, kronikarza i barwnej postaci powojennej Legnicy. W kolejnym artykule Wojciech Morawiec przedstawia syntetyczny zarys historii Garnizonu Legnica, podkreślający rolę wydzielonych jednostek Wojska Polskiego w życiu miasta i ich wpływ na jego gospodarkę, kulturę, oświatę, sport. Dział zamykają prace poświęcone wybranym gałęziom przemysłu i traktują o Legnickiej Fabryce Fortepianów i Pianin, Legnickich Zakładach Metalurgicznych oraz Legnickiej Fabryce Nakryć Stołowych „Lefana”.

Całość kończą tradycyjne wspomnienia, relacje, recenzje i kronika. Mamy nadzieję, że lektura tak pomyślanej zawartości pe rentowanego tomu, scalającego kierunki badawcze, wzbogaci naszą wiedzę o mieście i zadowoli szerokie kręgi odbiorców, zarówno specjalistów, jak i osoby niedysponujące żadną szczególną wiedzą profesjonalną.

Tom XXXVI „Szkiców Legnickich” ukazuje się dzięki wsparciu finansowemu Prezydenta Miasta Legnicy Tadeusza Krzakowskiego, za co serdecznie dziękujemy. 

Wojciech Kondusza

 

Spis treści

W. Kondusza - Od redakcji

Studia i materiały

W. Łaszewski – Przyczynek do historii legnickich fortyfikacji – Nova porta (Nowa Brama)

J. Szajt – Działalność legniczanina Jacoba Mildego starszego, a problem atrybucji śląskich naczyń cynowych z XV- i ćwierci XVI wieku

Z. Maksymowicz – Przeminęło z wiatrem… historii. O legnickich wiatrakach

R. Żeleźny -  Niemiecka okupacja Polski w świetle propagandy III Rzeszy na przykładzie legnickiego dziennika „Liegnitzer Tageblatt” od października do grudnia 1939

W. Kondusza – Armia (nie tylko) ateistów. Kwestia światopoglądowa w jednostkach Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej/Rosyjskiej

70 lat Legnicy. Z warsztatów badawczych

J. Asaułow – Jak to było. Zajęcie Liegnitz przez Armię Czerwoną w 1945 r.

M. Żak – Sytuacja aprowizacyjna Legnicy w latach 1945-1946

M. Żak – Powojenna Legnica w świetle wspomnień Bronisława Freidenberga

W. Morawiec – Wojsko Polskie w Legnicy w latach 1945-2008

D. Alfamiński – Legnicka Fabryka Fortepianów i Pianin. Dzieje przedsiębiorstwa w latach 1947-1953

M. Makuch – Legnickie Zakłady Metalurgiczne 1951-1959

K. Mołodyńska – Fabryka Nakryć Stołowych „Lefana”. Zarys historyczny

Relacje

R. Żeleźny – Antysowieckie wystąpienia w Legnicy w 1956 r.

Alfreda Dąbrowska – Historia powstania pomnika Zesłańcom Sybiru w Legnicy

Recenzje

Legnickie Pole. Klejnot sztuki baroku, Barbara Skoczylas-Stadnik, Franciszek Grzywacz, Legnica, Wydawnictwo Edytor – rec. Ks. Dr Mariusz Majewski

Szlachta na Śląsku: średniowiecze i czasy nowożytne. Pod redakcją Jana Harasimowicza, Dresden, Sandstein Verlag – rec. Ł. Seredyszyn-Wojtasik

Armia Czerwona/Radziecka w Polsce w latach 1944-1993. Studia i Szkice, red. K. Filip i M. Golon, Borne Sulimowo-Bydgoszcz-Gdańsk 2014,320ss. + 16-stronicowa wkładka ze zdjęciami – rec. M. Żak

Legniccy Sybiracy, Maria Kubasik, Legnica 2015 – rec. M. Juniszewski

P. Nadolski, D. Walczak, Z. Danyluk, B. Turżański: współpraca: T. Wojtasik, J. Podobiński, Tramwaje dolnośląskie, tom II – histaria tramwajów i trolejbusów w Legnicy, Rybnik 2015, ss. 158 – rec. Marek Żak

Osada kultury pól popielnicowych w Grzybianach koło Legnicy, pod redakcją Tomasza Stolarczyka i Justyny Baron. Legnica-Wrocław: Muzeum Miedzi 2014, ISBN-13978-83-88155-53-6, stron 601 – rec. W. Łaszewski

 

KRONIKA

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy za rok 2014, w tym o organizowanych konferencjach (A. Gątowska)